ANONİM ŞİRKET VE KOOPERATİFLERDE AVUKAT BULUNDURMA ZORUNLULUĞU
Anonim Şirketler ve Kooperatiflerde avukat bulundurma zorunluluğu, 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun “Yalnız Avukatların Yapabileceği İşler” başlıklı 35 inci maddenin 3. Fıkrasına 4667 sayılı kanun ile eklenen hükümde düzenlenmiş olup işbu hüküm;
“Dava açmaya yeteneği olan herkes kendi davasına ait evrakı düzenleyebilir, davasını bizzat açabilir ve işini takip edebilir. Ancak, Türk Ticaret Kanununun 272’nci maddesinde öngörülen esas sermaye miktarının beş katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketler ile üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatifleri sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadır. Bu fıkra hükmüne aykırı davranan kuruluşlara Cumhuriyet Savcısı tarafından sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan on altı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgarî ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idarî para cezası verilir.” şeklinde düzenlenmiştir.
Getirilen düzenleme kapsamına, kuruluş esas sermayesi 250.000 TL ve üzerinde olan anonim şirketler ve kuruluş sermayesi 250.000 TL altında olmasına rağmen sermaye artırımı sonrasında esas sermaye miktarı 250.000 TL ve üzerine çıkan anonim şirketler girmektedir. Ayrıca mezkûr hükümde; üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatiflerinin de sözleşmeli avukat bulundurmak zorunluluğu düzenlenmiştir. Bu kapsamda anonim şirketler ve yapı kooperatifleri, baroya kayıtlı bulunan bir avukat ile yazılı ve kanunen kapsamı belirlenmiş bir sözleşme yapmaları gerekmektedir. Yapmamaları durumunda cezai yaptırımı bulunmaktadır.
AVUKAT BULUNDURMA ZORUNLULUĞUNUN YERİNE GETİRİLDİĞİNİN İSPATI NASIL GERÇEKLEŞİR?
Bu hususta zaman zaman Barolarca Anonim Şirketlere, avukat bulundurup bulundurulmadığın sorulduğu, avukat bulundurma zorunluluğunun yerine getirmeyen Anonim Şirketler hakkında Savcılığa suç duyurusunda bulunulacağı şeklinde yazılar gönderilerek denetim yapılmaktadır.
Bu sebeple anonim şirketlerin ilgili şirket avukatıyla yaptığı avukatlık sözleşmesi, avukatın kesmiş olduğu serbest meslek makbuzu, banka dekontu gibi ödeme belgeleri, anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğunun yerine getirildiğine dair birer ispat vasıtasıdır. Yine ilgili avukatın şirkette sigortalı olarak çalışması halinde ise avukatla yapılan iş sözleşmesi ve avukatın maaş bordroları da anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğunun yerine getirildiğine dair başka bir ispat vasıtasıdır.
CEZAİ YAPTIRIMI NEDİR?
1136 sayılı Avukatlık Kanun’un 35’inci maddesinin üçüncü fıkrasına göre, esas sermayesi 250.000 TL ve üzeri olduğu halde sözleşmeli avukat bulundurma yükümlülüğünü yerine getirmeyen Anonim Şirketlere Cumhuriyet Savcısı tarafından, sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan on altı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgari ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idari para cezası verilir. Bu bağlamda, sözleşmeli avukat bulundurmayan anonim şirketlere şirket merkezinin bulunduğu yerdeki Cumhuriyet Savcısı tarafından verilecek idari para cezası, 2022 döneminde her ay için iki aylık brüt asgari tutar 6.471 TL x 2 = 12.942 TL (Aylık) olarak uygulanacaktır.
SÖZLEŞMELİ AVUKATA ÖDENECEK ÜCRET NE KADAR OLMALIDIR?
Asgari Avukatlık ücreti her yıl T.C. Adalet Bakanlığı tarafından belirlenmektedir. 2022 yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre 1136 sayılı Kanun’un 35. maddesi gereği Anonim Şirketlerde sözleşmeli avukatlara ödenecek asgari ücret aylık 4.255,00 TL Yapı Kooperatiflerinde ise aylık 2.840,00 TL’den aşağı belirlenemeyecektir.
| ANAYASA MAHKEMESİ KARARI |
| Anayasa Mahkemesi Başkanlığından:
Esas Sayısı : 2010/10 Karar Sayısı : 2011/110 Karar Günü : 30.6.2011 İTİRAZ YOLUNA BAŞVURAN : Trabzon 2. Sulh Ceza Mahkemesi İTİRAZIN KONUSU : 19.3.1969 günlü, 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 35. maddesinin, 23.1.2008 günlü, 5728 sayılı Yasa’nın 329. maddesiyle değiştirilen üçüncü fıkrasının “anonim şirketler” yönünden, Anayasa’nın 2., 10., 20., 38. ve 48. maddelerine aykırılığı savıyla iptaline karar verilmesi istemidir. |
GEREKÇESİ ‘‘…Anonim şirketlerin çok sayıda ortağı ilgilendiren faaliyetleri, bu kuruluşların toplumda pay sahibi ve yatırımcı kitlesini, çalışanları ve üretilen mal ve hizmetlerin pazarlandığı piyasayı aşan sosyal ve ekonomik etkiler oluşturmalarına yol açmıştır…’’
‘’…esas sermayesi büyük olan anonim şirketlerin, bünyelerinde barındırdıkları farklı çıkarlar arasında denge kurulabilmesi ve halkın bu şirket türüne olan güveninin sarsılmaması için kârlılık ve çağdaş işletmecilik esaslarına uygun olarak verimli biçimde çalıştırılmaları büyük önem taşımaktadır…’’
‘’… Devletin ekonomik hayatın işleyişini düzenlemek ve gerektiğinde bu alana müdahalede bulunmakla görevli kılındığını ortaya koymaktadır…’’
‘’…Kanun önünde eşitlik, herkesin her yönden aynı kurallara bağlı tutulacağı anlamına gelmez. Durum ve konumlarındaki özellikler, kimi kişiler ya da topluluklar için değişik kuralları gerekli kılabilir. Aynı hukuksal durumlar aynı, ayrı hukuksal durumlar farklı kurallara bağlı tutulursa Anayasa’nın öngördüğü eşitlik ilkesi zedelenmiş olmaz…’’
SONUÇ
19.3.1969 günlü, 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 35. maddesinin, 23.1.2008 günlü, 5728 sayılı Kanun’un 329. maddesiyle değiştirilen üçüncü fıkrasının “anonim şirketler” yönünden, Anayasa’ya aykırı olmadığına ve itirazın REDDİNE, 30.6.2011 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.